Jak wygląda szkolenie na kontrolera ruchu lotniczego?

Kontroler ruchu lotniczego to elitarny zawód. Aby nim zostać, trzeba przejść ostrą selekcję wstępną i ukończyć wymagające szkolenie, które trwa 20-22 miesiące. Testy teoretyczne, oceny umiejętności praktycznych, oceny pracy na symulatorze – lista wymagań i nakład pracy są ogromne. Na koniec kandydaci przystępują do egzaminu końcowego, który jest przepustką do uzyskania licencji kontrolera ruchu lotniczego.

Polska Agencja Żeglugi Powietrznej przez cały rok rekrutuje, szkoli, a następnie zatrudnia kontrolerów ruchu lotniczego w całej Polsce. Kto może zostać kontrolerem? Praktycznie każdy, kto ma co najmniej średnie wykształcenie i dobrze zna angielski.

Wymogi co do wykształcenia są dość liberalne i dzięki temu kandydaci do tego wymagającego zawodu stanowią bardzo szeroki przekrój przedstawicieli różnych zawodów. Chętnych nie brakuje - na jedno miejsce aplikuje kilkudziesięciu kandydatów, więc siłą rzeczy udaje się tylko nielicznym. Dlaczego tak trudno zostać kontrolerem ruchu lotniczego? Ograniczona liczba miejsc to jeden z powodów. Kolejnym są dość ostre wymogi oraz wymagający system szkolenia.

Praca dla… analityków

Kandydatami na kontrolerów są zarówno osoby z wykształceniem średnim, jak i absolwenci studiów inżynierskich i innych. Wynika to z faktu, że oprócz wykształcenia liczą się też inne predyspozycje – niekoniecznie wyuczone czy wyćwiczone w czasie nauki w szkole średniej czy na uczelni.

Wśród kluczowych cech przyszłego kontrolera powinny być m. in. wysoko rozwinięte zdolności analityczne, połączone z umiejętnością podejmowania szybkich i trafnych decyzji oraz umiejętność pracy w zespole. Z tym ostatnim wiąże się odporność na stres – kontroler podczas swojego dyżuru odpowiada za bezpieczeństwo tysięcy osób.

To o tyle istotne, że czerpie on informacje z różnych źródeł. Musi je szybko analizować, połączyć w całość, a następnie szybko podać w zwięzłej formie załogom samolotów, pozostałym kontrolerom oraz innym służbom lotniczym. W związku z tym umiejętność pracy w zespole to bardzo pożądana cecha. Kolejna, nieco mniej oczywista, to dobra dykcja.

Komunikaty kontrolera muszą być dobrze zrozumiane. Nie ma miejsca na niedopowiedzenia czy interpretację. Do tego potrzebna jest jeszcze świetna znajomość języka angielskiego ze względu na międzynarodowy charakter pracy. Podsumowując, kandydat musi na „dzień dobry” mieć nienaganną dykcję, świetnie posługiwać się językiem angielskim i polskim w mowie oraz piśmie, jak również legitymować się co najmniej średnim wykształceniem.

Istotny jest też bardzo dobry ogólny stan zdrowia. Kandydat na kontrolera jest sprawdzany nie tylko pod kątem psychologicznym, ale musi też zaliczyć wymagające badania lekarskie. Zanim rozpocznie trwające dwa lata szkolenie, musi przejść szereg testów sprawdzających wymienione wcześniej umiejętności: szybkiego podejmowania decyzji, odporności na stres, pracy pod presją czasu oraz posiadanie wyobraźni przestrzennej.

Szkolenie czas zacząć

Proces szkolenia kontrolera ruchu jest bardzo intensywny i dzieli się na trzy etapy:

Pierwszy obejmuje kurs podstawowy w Ośrodku Szkolenia Personelu ATS. To szkolenie podstawowe dające przyszłym kontrolerom solidne przygotowanie teoretyczne. Ta część wymaga przyswojenia szerokiego zakresu wiedzy od meteorologii lotniczej poprzez nawigację powietrzną, śledzenie pozycji samolotów aż po procedury komunikacji stosowane w lotnictwie. Kandydaci muszą również przyswoić zasady ruchu lotniczego oraz prawo lotnicze, aby znać reguły, według których poruszają się statki powietrzne. Na tym etapie szkolenia poznają oni wpływ warunków atmosferycznych na lot oraz podstawy prawne i proceduralne ruchu lotniczego. Ta część szkolenia trwa 12-13 tygodni i kończy się trwającą dwa tygodnie sesją egzaminacyjną.

Następnie kandydat przystępuje do kursu w zakresie uprawnienia w Ośrodku Szkolenia Personelu ATS trwające około 7 miesięcy. To przede wszystkim nauka na symulatorach, aby poznać praktyczne aspekty pracy kontrolera. Na tym etapie przyszli kontrolerzy ćwiczą wydawanie poleceń, monitorowanie ruchu lotniczego oraz uczą się reagować na sytuacje awaryjne.

Ostatnim etapem szkolenia jest kurs w zakresie uprawnienia uzupełniającego w jednostce (docelowym miejscu pracy kontrolera), tak zwane On-the-Job-Training. Ta część trwa najdłużej, bo aż 9-14 miesięcy. Staż na wieży kontroli ruchu lotniczego lub w sali operacyjnej to okres, kiedy pod okiem doświadczonych kontrolerów, kandydat dalej szlifuje swoje umiejętności w realnych warunkach.

W trakcie szkolenia ciągle sprawdza się wiedzę i umiejętności podczas licznych testów. Kandydat jest też okresowo oceniany z pracy na symulatorze i stanowisku operacyjnym. Uzyskanie licencji praktykanta-kontrolera i kontrolera ruchu lotniczego jest poprzedzone egzaminami teoretycznymi i ocenami umiejętności praktycznych.

Szkolenie kontrolerów ma wyłonić najlepszych z najlepszych. Odpowiadają oni za bezpieczeństwo wszystkich operacji lotniczych oraz za efektywny ruch lotniczy – ok. 3 tys. samolotów znajdujących się każdego dnia w polskiej przestrzeni powietrznej. To praca pełna wyzwań, ale również niezwykłe zajęcie, które daje bardzo dużo satysfakcji zawodowej.

Więcej informacji na temat szkolenia na kontrolerów lotu można znaleźć na stronie internetowej PAŻP: https://www.pansa.pl/kariera/kurs-na-krl/